Hoe hebben de ondernemingsraad en de directeur/bestuurder van Werkzaak Rivierenland de nieuwe cao’s voor werknemers in de SW besproken en ingevoerd in hun organisatie? In een tweegesprek wijzen Art Gabriëls en Elfriede Boer op het belang van goede, open communicatie en belichten zij hoe ze met maatwerk mensen aan passend werk helpen.
De nieuwe cao’s voor mensen die werken in of via sociale werkbedrijven zijn positief ontvangen. Ook Elfriede Boer, directeur/bestuurder van Werkzaak Rivierenland benadrukt dat zij erg blij is met de cao Aan de slag en met de betrokkenheid van de Ondernemingsraad (OR). ‘Het is niet mijn doel om tegenover medewerkers te staan. Ik vind het juist belangrijk om iedereen in een vroeg stadium te betrekken.’
Art Gabriëls, voorzitter van de Ondernemingsraad, beaamt dat. ‘Als OR verdelen we alle onderwerpen in commissies. In het geval van de cao Aan de slag heeft de OR deelgenomen in de interne werkgroep. Het contact met personeelszaken en de informatie-uitwisseling is prima verlopen. Wij waren inhoudelijk goed op de hoogte van de discussies en de afwegingen, zoals over de overgangsregeling. Dus toen die regeling aan ons werd voorgelegd, konden we er al binnen een week mee instemmen.’
Maatwerk in communicatie
Mensen die vanuit de Participatiewet of vanuit een Wajong-uitkering werken en een dienstverband hebben met een gemeentelijk werkbedrijf (doelgroepen beschut werk en banenafspraak), vallen nu onder de cao Aan de slag. Voor de WSW-geïndiceerde medewerkers geldt de, eveneens vastgestelde, cao SW. De cao aan de slag loopt tot 31-12-2023 en de cao SW tot 31-12-2025. Voor een aantal medewerkers die onder de cao Aan de slag vallen, zijn er ook nadelen: er is bijvoorbeeld geen eindejaarsuitkering meer en de reiskostenvergoeding is versoberd. Hoe communiceer je dat met medewerkers?
Boer: ‘Vanaf het begin hebben we bijeenkomsten gehouden, om aan te kondigen dat er een nieuwe cao aan kwam. Het algemene verhaal hebben we steeds individueel vertaald naar wat het specifiek voor mensen betekent. De een begrijpt het beter dan de ander, dus we hebben ook begeleiders ingeschakeld. Maatwerk dus.’
Gabriëls: ‘Het is belangrijk om heel open en concreet te zijn. Werkzaak heeft ook spreekuren gehouden. De overgangsregeling van twee jaar is in de ogen van de OR schappelijk.’
Tevreden met nieuwe cao
Voor de mensen die onder de Participatiewet vallen en in dienst zijn van een gemeentelijk werkbedrijf, ontbraken tot op heden collectieve afspraken, maar de cao Aan de Slag heeft hier verandering in gebracht. De totstandkoming van de cao, die loopt tot en met 2023, tussen de VNG en vakbonden FNV en CNV was een lang proces. Over de koopkrachtontwikkelingen zal tussentijds overleg plaatsvinden.
Boer moet het toch even kwijt. Natuurlijk, ze is tevreden met de nieuwe cao Aan de slag. Maar de 37-urige werkweek is niet handig, zo heeft ze ook aan Cedris laten weten. ‘Onze mensen zijn veelal gedetacheerd bij bedrijven waar een cao van 36 uur geldt. Dat uur moet worden bijgelegd door de gemeente. En omdat het om veel mensen gaat, loopt dat wel op. Het is voor onze administratie ook een heel gedoe. Ik zou liever zien dat onze cao uit zou gaan van 36 uur.’Op zich kunnen er verschillen bestaan tussen mensen die via de Participatiewet worden ingezet en SW-medewerkers. Volgens Boer zijn er altijd meerdere arbeidsvoorwaardelijke regelingen bij een organisatie die zo veel verschillende mensen aan het werk helpt. ‘Je kunt daar werkgevers niet mee lastig vallen. Wij voeren de regelingen zo goed en helder mogelijk uit. De verschillen zijn wat ze zijn. Ik merk niet dat onze mensen daar problemen mee hebben.’
Cao lost niet alles op
Gabriëls is het daarmee eens. Het onderwerp van een nieuwe cao leeft eigenlijk niet echt bij de meeste werknemers. Wat zij wel belangrijk vinden is of ze kunnen doorstromen naar een reguliere baan. En dat blijkt ondanks de krapte op de arbeidsmarkt toch vaak een struikelblok. ‘Ik zie wel dat bedrijven steeds vaker hogere tarieven voor hun diensten vragen. Dan kunnen ze hun werknemers ook best een hoger loon betalen’, denkt Gabriëls.
‘Ik kom ook ander voorbeelden tegen’, zegt Boer. ‘Zoals een werkgever in de metaal die zo tevreden is over onze mensen, maar ze toch niet in dienst neemt. Omdat dat duurder is, als ze onder de (betere) metaal cao vallen. Dat lost onze nieuwe cao niet op, helaas.
Kijk wat er wel kan
Werkzaak Rivierenland werkt voor acht gemeenten en bestrijkt een groot gebied in regio Rivierenland, waaronder de Betuwe. Dat heeft consequenties voor werknemers. ‘Veel mensen moeten behoorlijk wat reizen voor hun werk, gemiddeld wel 40 kilometer per dag. Met het openbaar vervoer is het niet altijd te doen. Daarom vind ik het jammer dat de reiskostenvergoeding is versoberd’, vindt Gabriëls. ‘Een reden te meer om creatief te zoeken naar oplossingen,’ zegt Boer. ‘Belemmeringen die er zijn naar werk proberen we sowieso zo veel mogelijk weg te halen, ook als het om reizen gaat. Als dat met een beroep op de bijzondere bijstand is te regelen met een fiets of scooter, dan doen we dat. Want het zou vreselijk zijn als iemand daardoor niet kan meedoen in het arbeidsproces, terwijl zo veel mensen juist willen! We moeten als maatschappij veel meer kijken naar wat mensen wel kunnen, in plaats van wat niet.’
Regeling Vervroegd Uittreden: goede keuze maken
Een belangrijke afspraak is de Regeling Vervroegd Uittreden (RVU). In veel sectoren in Nederland best lastig om daar concrete afspraken over te maken. In de cao SW is dat gelukt. Met een beroep op de RVU kunnen mensen twee jaar voor het bereiken van de AOW-leeftijd stoppen met werken. Zij ontvangen dan een bedrag van 1.847 euro bruto per maand. Officieel blijven ze in dienst, maar zijn ze vrijgesteld van werk. Zullen veel mensen gebruik van deze regeling maken?
Gabriëls: ‘We verwachten dat ongeveer een derde er gebruik van zal maken. Dat aantal is te overzien. Ik voorzie geen problemen met onderbezetting. Voor mensen die nu al meer inkomen hebben, of die een goed pensioen hebben opgebouwd is het gemakkelijker om twee jaar met minder geld rond te komen. Ook voor mensen met zware beroepen kan het een uitkomst zijn.’
Boer: ‘Duurzame inzetbaarheid is een belangrijk thema. Ik denk dat dit een goed instrument is. We willen wel dat mensen het goed laten uitrekenen met een externe adviseur. Want ook dat is maatwerk. Het kan immers gevolgen hebben voor je toeslagen. Wij vinden het belangrijk dat mensen een goede keuze kunnen maken.’