Grensoverschrijdend gedrag stond dit jaar in één keer op de agenda van elke organisatie vanwege de incidenten bij The Voice of Holland. Elke organisatie vroeg zich af: hoe hebben we dit eigenlijk geregeld en hoe sociaal veilig is onze cultuur? Naast sociale veiligheid is er ook fysieke en mentale veiligheid op het werk, zoals het voorkomen van ongevallen en een juiste balans tussen werkstress en werkdruk. Tijdens het jaarlijkse MZSW-congres op 20 oktober in Antropia te Driebergen stonden al deze veiligheidsthema’s centraal.
Het congres werd afgetrapt door dagvoorzitter Isaäk Mol en Olaf Fugers, vertegenwoordiger van de landelijke klankbordgroep MZSW en voorzitter van de Senzer Ondernemingsraad. Samen met Marielle Sluiter van Cedris en Joost Kaper van FNV spraken zij over de gevolgen van de hoge inflatie en de stijgende energiekosten voor de SW-sector. Veel medewerkers hebben geldproblemen en een verbetering is niet in zicht. Vanuit de FNV is daarom een petitie opgesteld waarin wordt gevraagd om loonsverhoging en een hogere reiskostenvergoeding. Doel is om 80.000 handtekeningen te krijgen.
Ook werd besproken hoe bedrijven verschillende initiatieven ondernemen om hun werknemers (financieel) te ondersteunen. Voorbeelden zijn noodfondsen, een financieel loket, goedkope maaltijden in de kantine, kledingruil en gratis menstruatieproducten. Voor de OR is het belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken en de bestuurder te wijzen op creatieve oplossingen en voorbeelden van andere bedrijven.
Vervolgens werd op het toneel een deel van de SBCM-theatervoorstelling over sociale veiligheid gespeeld. In de voorstelling brachten acteurs onveilige situaties op het werk in beeld. Centraal stond bewustwording van ongewenst gedrag en hierover in gesprek gaan in de eigen organisatie. Ga voor meer informatie over de Roadshow sociale veiligheid of om je belangstelling kenbaar te maken naar SBCM.
De 120 aanwezigen gingen vervolgens uiteen naar de verschillende interactieve workshops rond de thema’s: Gezondheid en veiligheid op het werk; grensoverschrijdend gedrag; verandering van doelgroep en ambtelijk secretaris en vakbond.
Het congres werd afgesloten met het inspirerende en indrukwekkende levensverhaal van Rolf Schrama, paralympisch zeiler. In een levendig verhaal vol zelfspot en humor legde hij feilloos de complexe materie rond grensoverschrijdend gedrag uit. Het accepteren van je beperkingen, de kracht vanuit jezelf, kleine stapjes zetten en accepteren dat je veel moet doen met weinig resultaat belangrijk is om verder te komen.
Drie workshops onder de loep
Workshop: Wat is er aan instrumentarium en tips over veilig werken en grensoverschrijdend gedrag beschikbaar?
Tijdens deze workshop gegeven door Petra Oldenhage van SBCM gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over “waarom is aandacht voor gezond en veilig werken nodig”, “wat is eigenlijk gezond en veilig werken” en “wat is er nodig om gezond en veilig te werken”. In een levendige discussie werden goede voorbeelden gedeeld. Ook werd uitgelegd wat er al ontwikkeld is op het gebied van gezond en veilig werken en hoe dit in de praktijk in te zetten. Ook de specifieke rol van de OR werd besproken. Duidelijk werd dat er veel verschillen zijn tussen de bedrijven in hoe gezond en veilig werken wordt vormgegeven en welke rol de OR daarin speelt.
Enkele mooie voorbeelden van wat er werd opgehaald zijn:
- Een SW-bedrijf dat op basis van ‘goed werkgeverschap’ binnen werktijd allerlei ondersteuning biedt.
- Een bedrijf dat OR-leden die het niveau van de vergadering niet altijd kunnen bijbenen de gelegenheid geeft voor een ‘benen-op-tafel-gesprek’ tijdens elke vergadering, waarin alles waar men tegenaan loopt of wat men gewoon wil noemen aan de orde kan komen.
Workshop (On)gewenst gedrag en de rol van de OR
Nicole Pikkemaat, trainer/adviseur Arbeid & Gezondheid en gecertificeerd vertrouwenspersoon bij SBI formaat legde tijdens deze workshop uit dat de OR veel mogelijkheden heeft om signalen van ongewenst gedrag aan te pakken. Daarbij kan goed doorverwijzen van een werknemer naar de vertrouwenspersoon of bedrijfsarts helpen. Verder werd benadrukt dat de OR veel invloed heeft: of het nu gaat om de uitvoering van de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E), het op basis daarvan opgestelde plan van aanpak, de regeling vertrouwenspersoon en de klachtenprocedure, ze zijn allemaal instemmingsplichtig. Met name de RI&E is een belangrijk instrument: risico’s rond pesten, intimidatie, discriminatie etc. moeten in de RI&E uitgebreid aan de orde komen. De OR kan meedenken over hoe deze risico’s goed in kaart te brengen (bijvoorbeeld welke vragen te stellen?) en kan bijvoorbeeld zijn instemmingsrecht op het plan van aanpak gebruiken om preventief beleid te bepleiten. Voorbeelden zijn bewustwordingssessies (bijvoorbeeld met acteurs), samen werken aan een positieve, levende gedragscode en beter toegankelijke vertrouwenspersonen.
Belangrijke en praktische tips hierbij zijn:
- “Praten met elkaar in plaats van over elkaar”
- “Maak onprettig, ongewenst gedrag bespreekbaar, help elkaar”
- “Iemand over je grens, praat erover”
Workshop: Seksueel grensoverschrijdend gedrag
In de workshop Grensoverschrijdend gedrag, gegeven door Ingrid Miggelenbrink en Marion de Bood, werden interessante discussies met elkaar gevoerd. Hiervoor werd gebruik gemaakt van de kaartjes uit het Dilemmaspel van de LIVP (Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen). Hoewel sommige dilemma’s helder lijken, bleek toch herhaaldelijk dat dit niet zo zwart/wit is. Het gaat heel erg over wat zijn jouw eigen normen, waarden en wat je referentiekader is. Wat de ene deelnemer vanzelfsprekend vond, was dat voor een ander niet. Wat doe je bijvoorbeeld als een medewerkster vanwege haar uiterlijk veel aandacht krijgt? Spreek je haar aan of niet? Ook de context en de organisatiecultuur bleken bepalend voor hoe men met bepaalde dilemma’s omgaat. Wat in de ene organisatie geaccepteerd was, was in andere organisaties niet aan de orde door handhaven op basis van strenge richtlijnen. Het was interessant om het onderwerp met elkaar te bespreken, ruimte te laten voor iedereen zijn eigen normen en waarden en hierover open het gesprek in te gaan.
Presentaties van alle workshops
Tijdens het MZSW-congres konden deelnemers kiezen uit acht workshops rondom de thema’s. Bekijk de presentaties van de workshops en daarbij horende artikelen:
- Workshop: OR aan de slag met grensoverschrijdend gedrag
- Workshop: Wat is er aan instrumentarium en tips over veilig werken en grensoverschrijdend gedrag beschikbaar?
- Workshop: Wat moet een organisatie inrichten om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en bespreekbaar te maken en wat is de rol van de OR daarbij?
- Workshop: (On)gewenst gedrag en de rol van de OR
- Workshop: (Seksueel) grensoverschrijdend gedrag
- Workshop: OR met LEF. Ongewenst gedrag op de werkvloer
- Workshop: De aanjager: Sociale veiligheid en de leidende rol van het DBOR
- Workshop: Grensoverschrijdend gedrag. Wat is het, hoe voorkomen we het en wat kan de OR doen?
- Workshop: Grensoverschrijdend gedrag, de gevaren en gevolgen van gebruik van social media